Organizacje ekologiczne działają w Polsce od ponad wieku. Najstarsze i największe w Polsce – Liga Ochrony Przyrody czy Polski Klub Ekologiczny, także duże organizacje międzynarodowe – WWF czy Greenpeace, są znane chyba wszystkim. Członków i sympatyków organizacji ekologicznych czy po prostu osoby którym nieobojętny jest stan środowiska w którym żyjemy potocznie nazywa się „ekologami” – to określenie ostatnio nabrało niestety znaczenia pejoratywnego, a to za sprawą mediów przedstawiających „ekologów” jako osoby przeciwne rozwojowi kraju i region,  ignorantów stawiających wyżej ochronę przyrody niż życie ludzkie, chociaż żaden z „ekologów” nigdy nie negował nadrzędnej wartości życia ludzkiego czy potrzeb rozwoju. Całemu środowisku „ekologów”, dla medialnej sensacji, przypięto „gębę” na którą sobie nie zasłużyło. Media rzadko informują o prowadzonych przez organizacje ekologiczne programach edukacyjnych, współpracy międzynarodowej, w końcu o realizowanych przez nie inwestycjach na które zdobywają, zresztą głownie ze środków unijnych, ogromne fundusze które trafiają do podlaskich samorządów. Działań podejmowanych przez organizacje ekologiczne jest wiele w najróżniejszych dziedzinach – począwszy od prostych akcji porządkowania lasu czy zbierania odpadów realizowanych przez najmłodszych „ekologów” w szkołach podstawowych i gimnazjach, poprzez szkolenia dla nauczycieli czy rolników na temat produkcji zdrowej żywności i zakładania gospodarstw agroturystycznych, prowadzenie badań naukowych, opracowywanie i wydawanie publikacji, a skończywszy na specjalistycznym konsultingu i realizacji twardych inwestycji takich jak sortownie odpadów czy mosty nad renaturalizowanymi rzekami. Z biegiem czasu organizacje ekologiczne uległy profesjonalizacji aby sprostać coraz ostrzejszej konkurencji, coraz bardziej skomplikowanym procedurom pozyskiwania i rozliczania środków, coraz ostrzejszym wymogom prawa i kontrolom. Proste akcje sadzenia drzew czy sprzątania są obecnie prowadzone głównie przez uczniów zrzeszonych w szkolnych kołach ochrony przyrody, którzy może kiedyś zasilą prawdziwe organizacje ekologiczne. Profesjonalne organizacje poszły już o krok dalej realizując przedsięwzięcia o dużo większym znaczeniu dla ochrony środowiska i przyrody niż wyręczanie służb miejskich i gminnych w sprzątaniu terenu za którego czystość te odpowiadają.
Należy jeszcze dodać, że ekologiczne organizacje nie tworzą ideologicznego monolitu, również wśród „ekologów” istnieją różnice zdań, tak jak w każdym innym środowisku myślących ludzi. Tym bardziej, że na środowisko organizacji ekologicznych składa się wiele form prawnych: stowarzyszenia – zarówno osób fizycznych jak i gmin; związki stowarzyszeń – o zasięgu regionalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym; fundacje; a także inne formy prawne. Mało kto wie, że zaliczają się do nich również Ochotnicze Straże Pożarne w których kompetencjach leży zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska, takim jak np. usuwanie skutków skażenia środowiska podczas wypadków drogowych i przemysłowych. W ciągu ostatniej dekady liczba aktywnych ekologicznych organizacji pozarządowych na terenie woj. podlaskiego znacząco spadła.
Niniejszy dział prezentuje profile pozarządowych organizacji ekologicznych z terenu województwa podlaskiego – na potrzeby zestawienia przyjęliśmy podstawowe kryterium „organizacji ekologicznej” jakim jest szeroko pojęta działalność na rzecz przyrody i ochrony środowiska.